اسید سیتریک چیست؟
اسید سیتریک نوعی کربوکسیلیک اسید است که از مهم ترین اسید های آلی به حساب می آید و با توجه به اینکه در بسیاری از مرکبات ( لیمو شیرین و لیمو ترش ، پرتغال ) و دیگر میوه های همچون گیلاس ، زغال لخته ، سیب ، توت فرنگی و … وجود دارد ، به عنوان یک ترکیب غیر سمی و خوراکی به منظور ایجاد طعم پایدار کننده به مواد غذایی اضافه می شود. بد نیست بدانیم این میوه ها به دلیل اینکه دارای مقدار کافی اسید سیتریک هستند ، در طبقه میوه های اسیدی قرار می گیرند.
به عبارتی این ترکیب یک ماده نگهدارنده مناسب و یک طعم دهنده اسیدی است که با توجه به تولید آسان و قابلیت انحلال بالا ، بسیار مورد توجه صنایع قرار گرفته است. علاوه بر میوه ها می توان اسید سیتریک را در دانه و عصاره گل ها و حتی در بسیاری از بافت ها و مایعات حیوانی همچون خون ، بزاق ، اشک ، کبد ، قلب ، مغز ، ماهیچه و … نیز یافت.
با کارشناسان ما در ارتباط باشید
ویژگی های اسید سیتریک خشک و آبدار
روش های تولید اسید سیتریک
اسید سیتریک نیز مانند هر ترکیب دیگری به روش های مختلفی تولید می شود. در اینجا قصد داریم مختصری از روش های تولید را بازگو نماییم :
- استخراج از عصاره میوه ها
روش سنتی برای تولید این اسید استفاده از عصاره میوه ها به ویژه لیمو و تفاله های آناناس بوده است. در تهیه اسید از لیمو به تعدادی عملیات اولیه نیاز است. پوست کندن لیمو برای تهیه روغن ، جدا کردن لایه سفید برای تهیه پکتین مرکباتی و در انتها فشردن گوشت میوه و گرفتن عصاره آن برای تهیه اسید سیتریک ، عصاره مورد استفاده دارای مقادیری قند ، آلبومین و پکتین است. که در فرآیند تولید اسید با تولید جامدات صمغی مشکلاتی را به همراه دارد ، به همین دلیل با تخمیر عصاره مواد جامد را به الکل تبدیل و آن را جدا می کنند. محلول صاف شده حاصل از تخمیر 5% تا 6% اسید سیتریک را شامل می شود.
برای میوه آناناس نیز از ضایعات و آناناس های نامرغوب استفاده می شود. به منظور تولید اسید ابتدا میوه ها له کرده و با تخمیر عصاره حاصل از آن و انجام واکنش های لازم ، سیتریک اسید شفاف و غلیظی به دست می آید. گفتنی است با پیشرفت تکنولوژی تخمیر دیگر از روش سنتی عصاره میوه ها استفاده نمی شود.
- تخمیر
به دلیل اهمیت بعد اقتصادی از دهه 1930 روش تخمیر جایگزین روش سنتی برای تولید اسید سیتریک شد. در روش تخمیر اسید از طریق رشد گونه ای از قارچ های آسپرژیلوس نایژر در محلول های قندی استفاده می شود. روش تخمیر را می توان به دو روش کشت سطحی و کشت غوطه وری انجام داد.
مصرف اسید سیتریک در صنایع
در گزارشی میزان مصرف این اسید اینگونه بیان شده است : حدود 60% اسید سیتریک تولید شده در صنایع غذایی و تولید انواع نوشیدنی ها مصرف می شود و 30% آن در صنعت داروسازی و تولید انواع شوینده ها به کار می رود و ما بقی نیز برای دیگر مصارف اختصاص داده می شود.
کاربرد اسید سیتریک در نوشیدنی ها
- این اسید به عنوان تنظیم کننده اسیدیته محیط و عامل آنتی اکسیدان در نوشیدنی های گازدار ، انواع شربت ، آب میوه ها ، چای و قهوه نوشیدنی های انرژی زا و حتی بستنی ها کاربرد دارد. علاوه بر تنظیم PH نوشیدنی های گازدار برای ایجاد طعم میوه ای و مزه ترش استفاده می شود.
- اسید سیتریک می تواند عامل طعم ترش و مکمل میوه ها در نوشیدنی ها باشد.
کاربرد اسید سیتریک در مواد غذایی
- با استفاده از اسید سیتریک در رنگ های خوراکی می توان میزبان PH رنگ های قلیایی را کنترل نمود.
- در بستنی ها به عنوان عامل امولسیفایر و به منظور جلوگیری از جدا شدن چربی های موجود در بستنی و یا به عنوان جایگزین آب لیمو تازه در دستورالعمل تولید بستنی و دسرها از این اسید استفاده می شود.
- اسید سیتریک آبدار اغلب به عنوان اسید آلی و عامل کنترل PH ، طعم دهنده و نگهدارنده در محصولات غذایی همچون انواع کلوچه و بیسکویت ، آب نبات ، مربا و ژله ، سس ها و غذا های فوری وجود دارد.
- به عنوان آنتی اکسیدان در محصولات لبنی و همچنین عامل اسیدی کننده انواع پنیر ها از اسید سیتریک استفاده می شود. نمک این اسید مانع جدا شدن چربی های پنیر شده و انعطاف پنیر را هنگام برش افزایش می دهد.
- یکی از موارد کاربرد اسید سیتریک در صنایع غذایی استفاده از آن در مواد غذایی منجمد است. این اسید از طریق تنظیم PH و املاسیون باعث افزایش فعالیت آنتی اکسیدان و کاهش فعالیت آنزیم ها در مواد غذایی منجمد می شود. این اسید از طریق غیر فعال کردن آنزیم ها و فلزات موثر در ترش شدن آبزیان خوراکی از فساد ماهی و خرچنگ جلوگیری می کند.
- همچنین از تغییر رنگ و طعم میوه های منجمد نیز جلوگیری می کند ، بنابراین می توان گفت در میوه های منجمد نیز از سیتریک اسید به منظور محافظت از میوه ها استفاده می شود. با توجه به اینکه در عملیات پوست گیری میوه ها از ترکیب قلیایی استفاده می شود ، با قرار دادن میوه ها در محلول بسیار رقیق اسید سیتریک PH محیط را خنثی می کنند تا آسکوربیک ( ویتامین ث ) موجود در میوه ها از بین نرود. علاوه بر این با آغشته شدن میوه ها به اسید سیتریک ، فلزاتی که باعث اکسیداسیون میوه می شوند با اسید کمپلکس تشکیل داده و تغییر رنگ میوه ها به تعویق افتاده و طعم ویتامین های موجود در میوه ها حفظ می شود.
- این اسید در فرآورده های گوشتی نیز جایگاه ویژه ای دارد. به عنوان مثال به عنوان ماده کمکی در آنتی اکسیداسیون سوسیس ها یا بهتر ورقه شدن کالباس ها موجود دارد. در کنسرو کردن سبزیجات برای کاهش PH محیط و حرارت لازم و جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها وجود دارد.
با کارشناسان ما در ارتباط باشید
کاربرد اسید سیتریک در لوازم آرایشی و دارو سازی
- اسید سیتریک را می توان در دسته ترکیبات فعال در تولید دستمال های آنتی وایرال قرار داد.
- درانواع کرم ، ژل و مایعات بهداشتی وجود دارد. از آنجا که اسید سیتریک با پایین آوردن PH محیط مانع فاسد شدن و تغییر رنگ محصولات آرایشی و بهداشتی می شود. به طور گسترده در ادکلن ها ، محصولات شستشوی پوست چرب و نیز محلول های فیکساتوری مو استفاده می شود.
کاربرد اسید سیتریک در خوراک و حیوانات
- به عنوان عامل تنظیم PH و آنتی اکسیدان در کشاورزی و خوراک دام و طیور به صورت گسترده کاربرد دارد. کشاورزان به کمک اسید سیتریک می توانند روی ، آهن ، منگنز ، منیزیم و مس مورد نیاز گیاهان را در خاک تامین کنند.
کاربرد اسید سیتریک در مواد شوینده و بهداشتی
- یکی از موارد مصرفی که شاید کمتر شنیده باشید استفاده از اسید سیتریک به عنوان عامل تمیز کننده و ضد چروک در شوینده های مختلف است. از آنجا که سیترات در طبیعت به راحتی تجزیه می شود ، آن را جایگزین مناسبی برای فسفات موجود در انواع پاک کننده ها مانند پودر ها ، پاک کننده سطوح و حتی محلول های ظرفشویی و لباسشویی معرفی کرده اند.
تفاوت اسید سیتریک آبدار و اسید سیتریک خشک
به طور کلی ترکیبات شیمیایی به هنگام تشکیل کریستال های خود مقادیر مختلفی مولکول آب جذب می کنند. به گونه ای که در فرم آنهیدروز یا خشک هیچ مولکول آب در ترکیب وجود ندارد و در فرم مونوهیدرات یک مولکول آب در هر مولکول از ساختار ترکیب شیمیایی موجود دارد.
در اسید استیک نیز تفاوت بین اسید استیک آبدار و اسید سیتریک خشک موجود مولکول آب در ساختار مولکولی آن است. تفاوت در ساختار مولکولی باعث تفاوت در ساختار و برخی از خواص می شود. به عنوان مثال اسید سیتریک آبدار به صورت کریستالی و اسید سیتریک خشک به صورت پودری تولید می شود.
یکی دیگر از تفاوت ها در شیوه تولید محصول است. بدین صورت است که اسید سیتریک خشک از تبلور آب گرم و اسید سیتریک آبدار از تبلور آب سرد حاصل می شود. با توجه به ساختار و ویژگی های اسید سیتریک آبدار و خشک تقریبا موارد مصرف متفاوتی هم برای آن ها تعریف شده است. به عنوان مثال اسید سیتریک آبدار در انواع نوشیدنی های دارای طعم ترش قابل استفاده است. اسید سیتریک خشک نیز به عنوان تنظیم کننده PH اسیدی و ایجاد طعم ترش و بهبود در حفظ روکش براق سطوح میوه ها کاربرد دارد.
نکات ایمنی در استفاده از اسید سیتریک
با توجه به اینکه این اسید با گرید خوراکی در محصولات غذایی بسیار استفاده می شود ، خطر چندانی برای دستگاه گوارش ایجاد نمی کند ، اما لازم است بدانید خوردن مقدار زیادی از اسید سیتریک استفراغ و دل درد را به همره دارد. در این شرایط بهتر است حدود 300 میلی لیتر آب و بعد شیر توسط فرد خورده شود و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.
این اسید با توجه به خواصی که دارد می تواند در غلظت بالا باعث تحریک چشم ها و حتی پوست شده و باعث سوختگی شیمیایی و ایجاد تاول روی سطح پوست شود. در صورت تماس چشم یا پوست با این اسید باید به سرعت سطح آلوده را با آب ولرم به مدت 20 تا 30 دقیقه شستشو داد.
اسید استیک اگر در مجاورت حرارت قرار بگیرد ، احتمال اشتغال وانفجار برای آن در نظر گرفته شده است که در صورت استغال گازهای سمی تولید می کند.
اسید سیتریک از کجا تهیه کنیم؟
برای ثبت سفارش خرید با بهترین کیفیت و بهترین قیمت اسید سیتریک می توانید با کارشناسان فروش شیمی اکسین پارس تماس حاصل فرمایید.
021-22797066 021-22797055 021-22797044 021-22797033 021-22797022
بدون دیدگاه